Hiperkalemi ve EKG
EKG bulguları
  P dalga amplitüdü azalır veya tamamen kaybolabilir.
  PR intervali uzar.
  QRS kompleksi genişler.
  QT intervali kısalır.
  Dar tabanlı, sivri T dalgası görülebilir. EKG cihazının yazılımı, sivri T dalgalarını sanki ayrı bir QRS kompleksi gibi kabul ederek kalp hızını olduğunun iki katı şeklinde rapor edebilir.
  Hiperkaleminin EKG bulgularının sensitivite ve spesifisitesi yüksek değildir. Beklenen EKG bulgularının görülememesi hiperkalemiyi ekarte ettirmez.
Hiperkalemide daha nadir görülen EKG bulguları
  Nodal ritm.
  ST-segment alternansı.
  Sol ön fasiküler blok.
  Sağ dal bloğu.
  Sol dal bloğu.
  Brugada-benzeri EKG paternleri.
  Atriyal fibrilasyonun sinüs ritmine dönmesi.
  Geniş QRS taşikardisi.
  Derin negatif T dalgaları (hiperkalemi tedavisinden sonra).
Klinik önemi
  Kronik böbrek yetmezliği hastasındaki sinüs taşikardisi bazen P dalgalarının kaybolması ve QRS'in genişlemesi nedeniyle ventriküler taşikardi zannedilebilir.
  Hiperkalemi ile hipermagnezeminin EKG bulguları birbirine benzer.
Referanslar
  Chou's Electrocardiography in Clinical Practice. Adult and Pediatric. 5th ed. Philadelphia. WB Saunders. 2001.
  Circulation 1956;13(1):29-36.
  Cardiol Res 2017;8(2):77-80.
  Clin Cardiol 1981;4(1):43-46.
  Neth Heart J 2016;24(3):217-218.
  J Pediatr 1979;94(4):654-656.
  Medicine (Baltimore) 2018;97(15):e0442.
  Intern Med 2017;56(16):2243-2244.
  Neth Heart J 2003;11(6):268-271
  Medicina (Kaunas) 2013;49(3):148-153.
  J Electrocardiol 2007;40(1):53-59.
  Case Rep Cardiol 2017;2017:9464728.
EKG 1a. Kronik böbrek yetmezliği hastasında hemodiyalize girmeden önceki EKG görülüyor. Serum potasyum düzeyi 7.1 mEq/L.
Bu EKG, Dr. Hakan Erdoğan tarafından sitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 1b. Aynı hastada hemodiyalizden hemen sonraki EKG görülüyor. Serum potasyum düzeyi 4.0 mEq/L.
Bu EKG, Dr. Hakan Erdoğan tarafından sitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 2a. Başka bir hastada hemodiyalizden hemen önceki EKG görülüyor. Serum potasyum düzeyi 6.6 mEq/L.
Bu EKG, Dr. Hakan Erdoğan tarafından sitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 2b. Aynı hastada hemodiyalizden hemen sonraki EKG görülüyor. Serum potasyum düzeyi 3.6 mEq/L.
Bu EKG, Dr. Hakan Erdoğan tarafından sitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 3a. On gündür hemodiyalize girmemiş olan hastada diyaliz öncesindeki EKG görülüyor.
Diyaliz öncesindeki serum potasyum düzeyi: 9 mEq/L, serum kalsiyum: 7.8 mg/dL.
Hiperkalemi ve hipokalseminin EKG üzerindeki etkilerini aynı anda görmek mümkün.
Bu EKG, Dr. Muazzez Işık Sönmez tarafından sitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 3b. Aynı hastada hemodiyalizden sonraki EKG görülüyor.
Diyaliz sonrasındaki serum potasyum düzeyi: 4.6 mEq/L, serum kalsiyum: 10.5 mg/dL.
Bu EKG, Dr. Muazzez Işık Sönmez tarafından sitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 4a. Yukarıdaki EKG potasyum düzeyi 8.9 mmol/L olan bir hastaya ait. P dalgaları yok, QRS kompleksi genişlemiş,
ST segmenti yok ve T dalgaları sivri. Ekstremite derivasyonları görülüyor.
Yukarıdaki EKG 50mm/saniye hızında kaydedilmiştir. QRS'lerin geniş görünmesinin sebebi biraz da bu hızlı kayıttır
Bu EKG, Dr. Peter Kukla tarafından sitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 4b. Aynı hastanın göğüs derivasyonları.
Yukarıdaki EKG 50mm/saniye hızında kaydedilmiştir. QRS'lerin geniş görünmesinin sebebi biraz da bu hızlı kayıttır.
Bu EKG, Dr. Peter Kukla tarafından sitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 5a. Yukarıdaki EKG, hafif aort darlığı olan 85 yaşındaki bir kadına ait. Serum potasyum düzeyi 7 mmol/L iken kaydedildi.
Sağ dal bloğu mevcut. II'deki P dalga amplitüdü düşük.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 5b. Aynı hastada, bir gün sonra serum potasyum düzeyi 5.7 mmol/L'ye düşürüldüğünde alınan EKG yukarıda görülüyor.
II'deki P dalga amplitüdü artık daha yüksek. Anteriyordaki QRS komplekslerinin genişliği de hafif azlamış.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 6. Yukarıdaki EKG, kronik böbrek yetmezliği, hipertansiyon ve KOAH hastalıkları olan 75 yaşındaki bir kadına aittir.
Bu EKG kaydedildiği sırada hastanın serum potasyum düzeyi 8.6 mmol/L ölçüldü (hiperkalemi).
Hasta aynı zamanda Digoxin de almakta idi.
Nodal ritm var. P dalgaları görülmüyor.
QRS kompleksleri genişlemiş ve sağ prekordiyallerde T dalgaları nispeten belirgin.
Bu EKG, standart 25 mm/saniye hızında kaydedilmiş.
Hiperkalemide sivri ve yüksek T dalgaları sık görülür.
Bu EKG'de birçok derivasyonda QRS kompleksi ile T dalga yükseklikleri birbirine yakın. Bu nedenle
EKG cihazı QRS kompleksleri ile T dalgalarını ayrı birer QRS kompleksi gibi kabul ederek
her kalp atımını çift saymış ve 31/dakika olması gereken kalp hızını yanlışlıkla 62/dakika olarak rapor etmiş.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 7a. Yukarıdaki EKG, kronik böbrek yetmezliği, hiperkalemi (serum potasyum düzeyi 6.9 mmol/L) ve
koroner arter hastalığı olan 84 yaşındaki bir kadına aittir.
Bu EKG standart 10 mm/mV kalibrasyonunda kaydedilmiş.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 7b. Yukarıdaki EKG de aynı kadına ait olup EKG 7a'dan 30 saniye sonra, ancak 20 mm/mV kalibrasyonunda kaydedildi.
Şimdi P dalgaları kolayca görülebiliyor.
Nodal ritm mevcut. Nodal atımların önünde P dalgaları yok
Bazı atriyal ekstrasistollere ait P dalgaları da görülebiliyor.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 8a. Yukarıdaki EKG, akciğer kanseri, akut böbrek yetmezliği ve (akut pulmoner emboliye bağlı) sağ kalp yetmezliği
olan 65 yaşındaki bir kadına aittir. Hastada bilinen koroner arter hastalığı yok.
EKG kaydedildiği sırada alınan kanda potasyum düzeyi 8.0 mmol/L, kreatinin düzeyi ise 2.1 mg/dL olarak ölçüldü.
Dar tabanlı, sivri T dalgası ve kısa QT intervali hiperkalemi ile uyumlu.
Önünde P dalgaları olmayan QRS kompleksleri (nodal ritm) ve sağ dal bloğu izleniyor.
Yukarıdaki EKG, standart 10 mm/mV kalibrasyon ayarında kaydedildi.
Hiperkalemi nedeniyle sivri ve yüksek T dalgaları ortaya çıkınca, EKG cihazının yazılımı bu T dalgalarını da ayrı birer
QRS kompleksi gibi algılamış ve kalp hızını 54/dakika olması gerekirken 109/dakika olarak raporlamış.
Yukarıdaki EKG, Doç. Dr. Sinan Altan Kocaman tarafından websitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 8b. Yukarıdaki EKG de aynı kadına ait olup EKG 8a'dan hemen sonra, 20 mm/mV kalibrasyonunda kaydedildi.
Yukarıdaki EKG, Doç. Dr. Sinan Altan Kocaman tarafından websitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 8c. Yukarıdaki 6-kanallı ritm trasesi de aynı kadına ait olup EKG 8b'den hemen sonra kaydedildi.
Düzensiz nodal ritm (nodal aritmi / junctional aritmi) görülüyor.
II, III ve aVF derivasyonlarında bazı QRS komplekslerinin önünde P dalgaları yok iken,
bazılarında ise PR intervali kısa olan negatif P dalgaları var (nodal atımlar). Kalibrasyon ayarı 20 mm/mV.
Yukarıdaki EKG, Doç. Dr. Sinan Altan Kocaman tarafından websitemize bağışlanmıştır.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 9. Yukarıdaki EKG, koroner arter hastalığı ve kronik böbrek yetmezliği olan 57 yaşındaki bir erkeğe aittir.
Hastaya 6 yıl önce koroner arter bypass ameliyatı yapılmış.
Bradikardi, hastanın aldığı ilaca bağlı: Metoprolol 100mg/gün (beta bloker).
Yukarıdaki EKG kaydedildiği sırada serum potasyum düzeyi yüksek ölçüldü: 5.8 mmol/L.
Göğüs derivasyonlarında dar tabanlı ve sivri T dalgaları görülüyor.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız
EKG 10. Yukarıdaki EKG, kronik böbrek yetmezliği ve sistemik arteriyel hipertansiyonu olan 53 yaşındaki bir erkeğe aittir.
Yukarıdaki EKG kaydedildiği sırada hastanın serum potasyum düzeyi 6.2 mmol/L ölçüldü.
Dar tabanlı sivri T dalgaları izleniyor.
Daha detaylı EKG için buraya tıklayınız